Zašto se obeležava 8. mart kao Dan žena?

Međunarodni dan žena, koji se obeležava 8. marta, predstavlja dan borbe za ženska prava, odnosno ekonomsku, političku i socijalnu ravnopravnost žena i muškaraca. Ideja za obeležavanjem Međunarodnog dana žena pojavila se prvi put početkom 20. veka u doba brze industrijalizacije i ekonomske ekspanzije koja je često dovodila do protesta zbog loših radnih uslova. Žene zaposlene u industriji odeće i tekstila su javno demonstrirale 8. marta 1857. godine u Njujorku. Tekstilne radnice su demonstrirale zbog loših radnih uslova i niskih plata. Demonstracije je rasterala policija. Te iste žene su osnovale sindikat dva meseca kasnije. Protesti su se događali i sledećih godina, od kojih je najpoznatiji bio 1908. godine kada je 15.000 žena marširalo kroz Njujork tražeći kraće radno vreme, bolje plate i demokratsko pravo glasa i za žene.

Godine 1910, organizovana je prva Međunarodna konferencija žena, koja je bila održana u Kopenhagenu u organizaciji Socijalističke Internacionale. Inspirisana američkom akcijom povodom ovog pitanja, nemačka levičarka, Luiz Cic, predložila je organizovanje Međunarodnog dana žena. Inicijativu sprovođenja ideje praznika u delo preuzela je slavna nemačka feministkinja i levičarka Klara Cetkin, te je predlog prihvaćen i ustanovljen je Međunarodni dan žena, sa strategijom promovisanja jednakih prava, uključujući i demokratsko pravo glasa za žene. Narednih godina baš na ovaj dan žene širom sveta izlazile su na ulice i zahtevale ne samo bolji položaj za sebe, već i potpunu ravnopravnost sa muškarcima, što je u to vreme bilo nezamislivo.

Novi Zeland se navodi kao prva država na svetu koja je ženama dala pravo glasa 1893. godine, mada je malo poznato da Švedska prva zemlja u kojoj je još sredinom 18. veka postojalo uslovno pravo glasa za žene koje su su bile članice esnafa i plaćale porez. U Jugoslaviji je opšte pravo glasa uvedeno tek 1945. godine. Danas se u Srbiji ovaj dan obeležava uglavnom tako što muškarci kupuju poklone čestitajući praznik svojim devojkama, ženama, majkama, sestrama. U zapadnim zemljama, na 8. mart se najčešće organizuju demonstracije feminističkih organizacija koje se bore za prava žena.