Da li znate koji je najstariji evropski grad?

Drugi po veličini bugarski grad Plovdiv, grad tradicije i kulture, najstariji je grad na evropskom kontinentu. Malo ko zna da je Plovdiv najstariji evropski grad koji je u kontinuitetu stalno naseljen od 6. milenijuma pre nove ere.

Plovdiv je poznat kao „Grad na brdima“, jer je izgrađen na šest brda, a prvobitno na sedam. Smešten je u plodnoj ravnici Trakije.

Plovdiv se nalazi u regionu južne centralne Bugarske, na obalama reke Marice, između Balkanskih i Rodopskih planina.

Prema arheološkim nalazima, ljudi su ovde živeli od 6.000 g. pre nove ere. Zbog svog specifičnog položaja na raskrsnici između današnje Evrope i Azije, regija Trakije je tokom istorije osvajana više puta.

Prvi stanovnici su bili Tračani, da bi ih 342. g. nove ere osvojili Makedonci pod vladavinom Filipa II Makedonskog, oca Aleksandra Velikog. U njegovu čast, grad je dobio ime „Filipopolis“ (Filipov grad).

Plovdiv je nakon toga, u prvom veku pre nove ere, postao deo Rimskog carstva i zvao se Trimontium, što znači “Tri brda” jer se nalazio na tri brda.

U doba Rimljana, grad se ekonomski razvijao i u njemu su sagrađene mnoge javne zgrade, vodovod i kanalizacija. U 4. veku grad je bio deo Istočnog rimskog carstva, da bi sredinom 6. veka ovo područje naselila slovenska plemena.

Godine 836. pod vlašću bugarskog vladara kana Malamira, Plovdiv je postao deo Prvog bugarskog carstva. Potom je grad osvojila krstaška vojska Fridriha Barbarose 1189. godine, a zatim 1205. godine i Kalojan, bugarski car.

Osmanlije su zauzele grad 1371. godine i promenile su mu ime u Filibe. Nakon bitke kod Filipopolisa 1878. godine, grad je oslobođen od turske vlasti. Međutim, posle Berlinskog kongresa, Plovdiv je postao glavni grad Istočne Rumelije, autonomne oblasti u Osmanlijskom carstvu i bio je odvojen od Kneževine Bugarske.

Lokalno stanovništvo je izvelo puč 6. septembra 1885. godine, i to je bio početak borbe za nezavisnost i čin ujedinjenja Kneževine Bugarske i Istočne Rumelije. Ovaj dan se slavi kao Dan ujedinjenja i Dan grada Plovdiva.

Najinteresantniji deo grada je Stari grad, koji je smešten na tri brda: Džambaz, Nebet i Taksim.

Šetnja strmim kamenim i uskim uličicama vraća nas u prošlost. Na svakom uglu možete videti kuće i zgrade u različitim bojama, koje su uglavnom iz 19. veka.

Ispred utvrđenih zidina grada nalazi se Crkva svete Nedelje. To je jedna od najstarijih crkava u gradu, izgrađena 1578. godine. Obnovljena je 1831. godine.

Najlepši utisak na nas tokom ovog putovanja ostavile se antičke ruševine iz rimskog perioda, kao što su pozorište, stadion i forum.

Ostaci predivnog starog grada, smeštenog na brdu sa kojeg se pruža panoramski pogled na ceo Plovdiv, neće vas ostaviti ravnodušnim. Mene je malo podsetio na Efes u Turskoj, na ostatke čuvene Rimske biblioteke u tom gradu.

U blizini živopisnih kuća starog grada, nalaze se antičke ruševine. Rimsko pozorište Filipopolis nalazi se između brda Džambaz i Taksim. Izgrađeno je u 1. veku za vreme vladavine rimskog cara Domicijana.

Ovo je jedno od najbolje očuvanih antičkih pozorišta na svetu. Pozorište je imalo gledalište sa 28 koncentričnih redova mermernih sedišta, a neki od njih su bili obeleženi za važne ličnosti, poput današnjih VIP loža.

Pretpostavlja se da je pozorište moglo da primi između 5.000 i 7.000 gledalaca.

Antička pozornica ima oblik potkovice i okružena je zidovima ukrašenim raznim statuama.

Korišćena je do 5. veka, kada je, kako se pretpostavlja, razorio zemljotres.

Interesantan je podatak da je otkriveno sasvim slučajno, sedamdesetih godina prošlog veka, tokom iskopavanja koje je nastalo nakon klizišta. Obnova pozorišta smatra se jednom od najboljih restauracijskih radova u Bugarskoj.

U današnje vreme, tokom letnjih meseci, u pozorištu se organizuju razne predstave, koncerti i drugi javni događaji.

Stadion Filipopolis je izgrađen u 2. veku nove ere, za vreme vladavine cara Hadrijana.
Nalazi se u centru Plovdiva, na Džumaja trgu.

Stadijum je bio dugačak približno 240 metara, širok 50 metara i mogao je primiti oko 30.000 gledalaca. Prema natpisima, na stadionu su se održavale Pitijske igre, slično današnjim Olimpijskim igrama.

Od njega kreće glavna pešačka ulica sa velikim brojem prodavnica, duga je oko 2 kilometra. Za kupoholičare raj, treba izdvojiti vreme za razgledanje radnji i kupovinu, jer zaista ima zanimljivih suvenira koje ćete poneti kao lepu uspomenu iz ovog grada.

U neposrednoj blizini stadiona nalazi se i Džhumaja džamija.

Izgrađena je 1363–1364 na mestu Saborne crkve Svete Petke Trnovske, nakon što su Osmanlije osvojile grad Plovdiv. U 15. veku, za vreme sultana Murata I, stara zgrada je uništena i zamenjena  je velikom džamijom. Inače, ova džamija je jedna od najstarijih i najvećih osmanlijskih građevina na Balkanu.

Godine 2019. Plovdiv je sa Materom u Italiji delio titulu Evropske prestonice kulture.

Ovaj tekst j nastao zahvaljujući projektu Puls Evrope, kroz medijsku posetu Bugarskoj.